چرخش زمین حول محور خود در مدت 24 ساعت، یکی از ویژگی هایی است که باعث شده در سیاره ما حیات وجود داشته باشد. این چرخش موجب شده دمای زمین هنگامی که در نور خورشید غرق می شود و یا در تاریکی شب مناسب باشد و در بیشتر نقاط زمین امکان حیات وجود داشته باشد.
هر سیاره ای در منظومه شمسی ما سرعت چرخش منحصر به فرد خودش را دارد. تیر (عطارد) که سیاره ای کوچک است، نزدیک ترین سیاره به خورشید و بسیار گرم است. 59 روز زمینی طول می کشد تا این سیاره فقط یک بار به دور خورشید بگردد. ناهید (زهره)، از نظر فاصله از خورشید سیاره دوم است. این سیاره در هر 243 روز زمینی یک بار به دور خورشید می گردد. علاوه بر این جهت حرکت ناهید در مدارش به دور خورشید برعکس است. این شرایط را اورانوس و سیاره کوتوله پلوتون هم دارند.
به طورکلی چرا زمین و سایر سیارات می چرخند؟ درک این موضوع به ما کمک می کند بفهمیم منظومه شمسی ما چگونه شکل گرفته. تقریباً پنج میلیارد سال پیش، منظومه شمسی ما از ابر عظیمی از گرد و غبار و گاز شروع به تشکیل شدن کرد. این ابر عظیم، در حالی که در داخل یک دیسک عظیم مسطح سریع تر و سریع تر می چرخید شروع به فروریختگی در خود کرد. خورشید در مرکز شکل گرفت و گاز و گرد و غبار در حال چرخش در بقیه دیسک با هم دسته شدند به طوری که سیارات، ماه ها، سیارک ها، ستاره های دنباله دار و .. تشکیل شدند. دلیل این که این همه اشیا تقریباً در یک صفحه (به نام دایره البروج) و در یک جهت به دور خورشید می گردند این است که همگی از همان دیسک تشکیل شده اند.
زمانی که سیارات در حال شکل گیری بودند، در منظومه شمسی ما آرامش وجود نداشت. توده های مواد، از تمام اندازه ها، اغلب به هم برخورد می کردند، یا به هم می چسبیدند و یا از همدیگر جدا می شدند، قطعاتی رها می شدند و همدیگر را می چرخاندند. گاهی اوقات نیروی جاذبه (گرانش) اجسام بزرگ باعث می شد، اشیای کوچک تر در مداری به دام بیفتند. این می تواند یکی از راه هایی باشد که سیارات اقمار خود را به دست آورده باشند.
دانشمندان فکر می کنند که یک شیء بزرگ، شاید به اندازه مریخ، در دوره جوانی سیاره ما بر آن تأثیر گذاشته باشد. به طوری که زمین بخشی از موادش را بیرون انداخته که همین موضوع در نهایت به تشکیل ماه منجر شده. این برخورد باعث شده که زمین با سرعت بیشتری بچرخد. دانشمندان حدس می زنند در ابتدای حیات زمین یک روز فقط حدود 6 ساعت بوده.
به طور کلی آن چه که سرعت چرخش زمین را کند می کند، از دست دادن انرژی به خاطر اثرات جزر و مدی ماه است. انسان از اثرات جزر و مدی استفاده می کند تا طول روز در دوران پیش از تاریخ را اندازه گیری کند.
وقتی ماه شکل می گرفته میزان فاصله اش با زمین خیلی کمتر از حالا بوده. همان طور که زمین می چرخد، نیروی جاذبه ماه باعث می شود که اقیانوس ها بالا و پایین بروند. (خورشید نیز این نقش را دارد اما نه به اندازه ماه.) کمی اصطکاک بین جزر و مد و چرخش کره زمین وجود دارد که باعث می شود سرعت چرخش زمین اندکی آهسته شود. همان طور که سرعت چرخش زمین کند می شود، ماه هم از زمین دورتر می شود.
ما می توانیم از ساعت های اتمی بسیار دقیقی استفاده کنیم تا به طور دقیق اندازه گیری کنیم چه مقدار از سرعت چرخش زمین کاسته شده. یک صد سال بعد طول یک روز حدود 2 میلی ثانیه طولانی تر از امروز خواهد بود. دو میلی ثانیه یک پانصدم ثانیه است. این میزان خیلی کمتر از مدت زمان چشمک زدن با یک چشم است. بنابراین، اگر شما 100 سال دیگر هم زنده باشید، نمی توانید از کوتاه تر شدن روزها شکایت کنید. با این سرعت تغییرات خیلی زیادی رخ نمی دهد.
