چرا سیارات گردند
ممکن است این پرسش برایتان پیش آمده باشد که چرا سیاره ها گردند و مکعبی یا هرمی شکل نیستند؟ پاسخ این پرسش را می توان در این که نیروی جاذبه چگونه کار می کند و نیز چگونگی شکل گیری منظومه شمسی یافت.
منظومه شمسی ما مثل بسیاری از سیستم های ستاره ای دیگر
از یک سحابی تشکیل شده است. سحابی منطقه ای است که
در آن گازها و گردوغبار کیهانی در آن چه محیط بین ستاره ای یا ISM نامیده می شود متمرکز شده اند.
گازها و گرد و غبار در میان فضا گسترش یافته اند و هنگامی که مقدار
کافی از آنها جمع می شوند نیروی جاذبه مناسبی برای ایجاد یک میدان گرانشی به دست می آورند. این تجمع گازها و گردوغبار سحابی ایجاد می کند و فرایند شکل گیری ستاره ها آغاز می شود.
گام بعدی در تولد یک ستاره، چرخش سحابی است. هنگامی که ماده به داخل سحابی کشیده می شود و به وسیله میدان گرانشی در حال افزایش سحابی سازماندهی می شود شروع می کند به کسب تکانه زاویه ای و شروع به چرخش می کند. (تکانه زاویه ای موقعی است که یک شیء مثل فرفره می چرخد به جای این که مثل توپ مستقیم حرکت کند.) این وضعیت درست مثل کار یک اسکیت باز روی یخ است که وقتی بازوهایش را به داخل جمع می کنند، سریع تر می چرخد.
هنگامی که ماده به داخل مرکز جرم سحابی کشیده می شود، سریع تر می چرخد و برای مواد دیگر هم آسان تر می شود که به داخل آن کشیده شوند. این فرآیند ادامه می یابد تا این که به خاطر نیروی جاذبه در حال افزایش گازها، آنها تحت همجوشی هسته ای قرار بگیرند و یک ستاره متولد شود.
پس از این که یک ستاره متولد می شود حالا دو منبع نیروی جاذبه وجود دارد که بر سر بقایای گازها و گردوغبار می جنگند. اولین میدان گرانشی از جانب سحابی و دیگری از نیروی گرانش ستاره جدید ناشی می شود. نیروهای این دو میدان گرانشی، گازهای باقی مانده و گرد و غبار را جمع می کنند. عنصر سنگین تر، سریع تر جمع آوری خواهد شد و این آغاز به وجود آمدن یک سیاره سنگی است. سیارات موسوم به غول های گازی، سیاراتی هستند که نزدیک بوده ستاره شوند اما به حداقل جرم لازم برای این که همجوشی انجام دهند نرسیده اند.
حتی وقتی که سیارات تشکیل می شوند باز هم تکانه زاویه ای ادامه می یابد و چنان می چرخند که مواد بیشتری را به داخل می کشند.
میدان گرانشی جدید، ماده را به سمت مرکز جرم سیاره می کشد. چرخش به گرد شدن گوشه های ناهموار کمک می کند. وقتی زمان می گذرد و سیاره سرد می شود، بسته به تأثیر نیروی جاذبه ستاره اش و چرخش خودش، شکل نهایی خود را پیدا می کند. این همان چیزی است که باعث می شود یک سیاره گرد شود.
