واقعیت های خواندنی درباره ریه ها


ممکن است در طول روز حتی یک بار هم به نفس کشیدن مان توجه نکنیم چراکه فعالیتی دایمی است و شامل همه انسان ها می شود بنابراین نادیده گرفته می شود. این در حالی است که بدون نفس کشیدن هیچ انسانی نمی تواند بر روی زمین زندگی کند. کار اصلی تنفس هم به وسیله ریه ها انجام می گیرد.

درواقع تعدادی عضو در بدن ما وجود دارد که بدون آنها نمی توانیم به حیاتمان ادامه دهیم - قلب باید خون پمپ کند، مغز باید همه چیز را متعادل نگه دارد و ریه ها هم باید کار کنند تا اکسیژن را برای بقیه بدن فراهم کنند و همچنین بدن را از شر سموم خاصی (دی اکسید کربن) که به وسیله سلول ها تولید می شوند خلاص کنند.

در این جا واقعیت های جالب و مفیدی درباره ریه ها ارایه می شود.

چنان که گفته شد ریه اندام مسئول تنفس در انسان است. تنفس با دم و بازدم متفاوت است. دم و بازدم شامل عمل استنشاق یا به داخل ریه کشیدن اکسیژن و بیرون دادن دی اکسید کربن است. این کار معمولاً با بینی انجام می شود. از سوی دیگر دم و بازدم فرایند تجزیه اکسیژن است به طوری که به وسیله سلول های بدن برای ایجاد انرژی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین دم و بازدم بخشی از تنفس است، زیرا بدون نفس کشیدن، اکسیژن نمی تواند وارد بدن ما شود. درواقع کار ریه های ما پردازش اکسیژن است.

ما دو ریه داریم. ریه راست و ریه چپ. ریه ها در سینه، در پشت قفسه سینه واقع شده اند. وزن دو ریه با هم به 1.3 کیلوگرم می رسد. ریه سمت چپ سبک تر از ریه سمت راست است.

ریه چپ دو لوب دارد و کمی کوچک تر از ریه سمت راست است. ریه سمت راست سه لوب دارد.

ساختمان ریه سمت چپ کمی با ساختمان ریه سمت راست تفاوت دارد (به غیر از تفاوت در تعداد لوب ها). ریه سمت چپ یک بریدگی قلبی (cardiac notch) دارد. بریدگی قلبی فرورفتگی کوچکی است که چنین طراحی شده تا قلب جا شود.

دنده های ما از ریه ها و قلب در سینه و از کلیه ها در پشت محافظت می کنند. دنده ها به ستون فقرات در پشت و به جناغ سینه (یا استخوان قفسه سینه) در جلو متصل اند. اگر عضلاتی که به طور عادی مسئول تنفس اند خسته شوند، ماهیچه هایی که به دنده چسبیده اند می توانند به نفس کشیدن کمک کنند.

دهان ما به طور مستقیم به ریه ها متصل است. در گلویمان می توانیم یک لوله بزرگ (لوله باد) را احساس کنیم که به نام نای شناخته می شود. درست در پشت لوله باد لوله دیگری وجود دارد که از دهان به معده ادامه یافته و مری نامیده می شود. نکته جالب توجه این است که هم نای و هم مری یک دهانه دارند. به همین دلیل است که می توانیم با استفاده از دهانمان نفس بکشیم.

تنها مکانی در بدن ما که خون اکسیژن می گیرد ریه است.

نای به دو برونش اصلی تقسیم می شود. برونش های اصلی به نوبه خود به لوله های کوچک و خیلی بیشتری به نام برونشیول تقسیم می شوند. حدود 30،000 برونشیول در ریه ها وجود دارد. در انتهای هر یک از این لوله های کوچک، کیسه کوچکی به نام آلوئول قرار دارد. آلوئول ها با هر نفس بزرگ تر و کوچک تر می شوند. آنها حاوی عروق خونی زیادی اند. در این کیسه ها اکسیژن وارد خون و مواد زائد (مانند دی اکسید کربن) از خون خارج می شوند. این جا جایی است که خون از ریه اکسیژن جذب می کند.

طول کل راه های هوایی ای که در دو ریه پخش شده اند 2400 کیلومتر است.

دانشمندان تخمین می زنند که سطح کل منطقه داخلی ریه ها در بزرگسالان به اندازه یک طرف زمین تنیس است.

دو ریه با هم دارای 300 تا 500 میلیون آلوئول هستند. آلوئول ها کیسه های هوای ریز و اسفنجی اند که از یک سلول معمولی ضخیم تر نیستند. (به خاطر داشته باشیم که نمی توانیم سلول انسان را بدون استفاده از یک میکروسکوپ قوی ببینیم.) معمولاً اندازه این کیسه ها 10 میکرومتر یا 10-5 متر است. چنان که گفته شد آلوئول ها که در انتهای کوچک ترین راه های هوایی حضور دارند مکان های واقعی تبادل دی اکسید کربن و اکسیژن اند.

آلوئول ها در ریه ها با مویرگ ها احاطه شده اند. مویرگ ها در واقع کوچک ترین عروق خونی بدن انسان اند. دانشمندان می گویند که اگر همه مویرگ های اطراف آلوئول ها انتها به انتها قرار بگیرند طول آنها به 992 کیلومتر می رسد.

ریه انسان دارای سلول های ویژه ای است که مسئول تولید مخاط اند. این مخاط به وسیله موهای ریز خاصی به بالا هل داده می شود و از ریه ها خارج می شود. مخاط اولین خط دفاعی در برابر میکروب های خطرناکی است که وقتی نفس می کشیم وارد بدن ما می شوند. مخاط این میکروب ها را می گیرد و از ورود آنها به ریه ها جلوگیری می کند.

هنگامی که صحبت می کنیم یا صدایی تولید می کنیم این ریه ها هستند که باز هم در این زمینه نقش محوری بازی می کنند. درست در بالای نای (لوله باد) ناحیه ای به نام حنجره وجود دارد که جعبه صدا نیز نامیده می شود. حنجره دارای تارهای صوتی است که باز و بسته می شوند تا صدا تولید کنند. مقدار هوایی که از ریه هایمان از میان تارهای صوتی عبور می دهیم می تواند زیر و بم بودن و نیز بلندی صدا را تغییر دهد.

سالم نگه داشتن ریه ها کار سختی است چراکه عوامل زیادی می توانند به ریه ها آسیب برسانند. از جمله آنها آلودگی شدید شهرها و یا دود سیگار است.

هنگامی که نفس می کشیم (عمل دم را انجام می دهیم)، ریه ها گسترش پیدا می کنند. ریه ها تنها زمانی گسترش می یابند که دیافراگم فشرده می شود. دیافراگم در واقع یک عضله گنبدی شکل کوچک است که درست در زیر ریه ها جا گرفته است. اگر در عملکرد دیافراگم اختلال به وجود بیاید، فرد با مشکلات تنفسی مواجه می شود.

ریه ها قابلیت مزه کردن دارند. تحقیقی که در سال 2010 انجام شده نشان می دهد ریه های انسان حاوی گیرنده های مزه با قابلیت تشخیص تنها طعم تلخی هستند. مطالعات نشان داد هر وقت این گیرنده های مزه با هر نوع طعم تلخی مواجه می شوند به راه های هوایی کمک می کنند استراحت کنند. از این رو این یافته، به حوزه عمده ای برای مطالعه درمان آسم تبدیل شده است.

ریه های کودک در زمان تولد پرباد نیستند و در واقع با یک مایع پر شده اند که به وسیله ریه ها ترشح می شوند. هنگامی که کودک از مجرای زایمان بیرون می آید (مجرایی که نوزاد هنگام تولد از میان آن عبور می کند) تغییری ناگهانی در دما و محیط اولین نفس را ایجاد می کند که معمولاً 10 ثانیه پس از این که نوزاد از مجرای زایمان بیرون می آید صورت می گیرد.

سرعت دم و بازدم ما تا حد زیادی به وسیله مغز کنترل می شود. مغز میزان اکسیژن و دی اکسید کربن خون را حس می کند و باعث می شود بر اساس این اطلاعات سریع تر یا آهسته تر نفس بکشیم. مغز این کار را در حالت خواب، پیاده روی، دوی ماراتن و ... بدون این که نیاز باشد درباره اش فکر کنیم انجام می دهد.

ریه ها همیشه 1 لیتر هوا را در راه های هوایی حفظ می کنند. این باعث می شود ریه تنها عضو بدن انسان باشد که می تواند بر روی آب شناور شود.

ریه های انسان هر روز حدود 2،100 تا 2،400 گالن (8،000 به 9،000 لیتر) هوا را به داخل و خارج دم و بازدم می کنند.