ترومبوسیتوپنی چیست؟
دکتر مونا زارع
پلاکت ها وقتی به گردش خون می رسند برای 10-7 روز زنده می مانند و در روند انعقاد خون نقش دارند.
به کم شدن تعداد پلاکت ها ترومبوسیتوپنی و به زیاد شدن تعداد آنها در خون ترومبوسیتوز می گویند.
ترومبوسیتوپنی (کم شدن تعداد پلاکت ها در خون) یکی از شایع ترین مشکلات بیماران بستری در بیمارستان است.
به طورکلی اگر تعداد پلاکت ها بالای صد هزار عدد باشد فرد بی علامت است.
اگر تعداد پلاکت ها بین 50 تا 100 هزار باشد بیمار باز هم اغلب خونریزی ندارد ولی ممکن است اختلالات آزمایشگاهی دیده شود.
درصورتی که تعداد پلاکت ها بین 50-20 هزار تا باشد با ترومای ماژور، می تواند خونریزی رخ دهد.
درصورتی که تعداد پلاکت ها بین 20-10 هزار تا باشد با ترومای مینور هم می تواند خونریزی رخ دهد.
درصورتی که تعداد پلاکت ها زیر 10 هزار باشد ممکن است خونریزی خودبخودی رخ دهد.
علل ترومبوسیتوپنی:
1-کاهش تولید پلاکت
2-به دام افتادن پلاکت
3-افزایش تخریب پلاکت
4-رقیق شدن خون (که معمولاً به دنبال تزریق حجم زیاد گلبول قرمز و پلاسما و یا در نتیجه تزریق حجم های وسیعی از محلول های داخل وریدی رخ می دهد.) اشکال در تولید پلاکت شامل بیماری های مادرزادی و یا علل اکتسابی است.
شایع ترین علت اکتسابی، داروهای از بین برنده سلول (سیتوتوکسیک) است. مثل داروهای شیمی درمانی که با قطع دارو ترومبوسیتوپنی برمی گردد.
سایر داروها مثل تیازید، استروژن و ... می تواند باعث ترومبوسیتوپنی شوند.
-برخی بیماری های سیستم ایمنی می توانند باعث ترومبوسیتوپنی شوند.
-تهاجم هرگونه تومور به مغز استخوان (پستان- ریه- غدد لنفاوی) می تواند باعث ترومبوسیتوپنی شود.
-کمبود تغذیه ای مثل فولات و B12 و مصرف الکل می تواند باعث ترومبوسیتوپنی شود.
-سیروز نوعی بیماری کبدی است که می تواند باعث ترومبوسیتوپنی شود.
-مگاکاریوسیت های مغز استخوان منشأ تولید پلاکت ها هستند بنابراین اشکال در مغز استخوان هم می تواند از علل ترومبوسیتوپنی باشد.
عفونت ها و تغییرات در سیستم ایمنی می تواند باعث از بین رفتن پلاکت ها در خون شود و ... .
منابع: نرم افزار صوتی پارسان دانش خون، استاد دکتر گرجی
نکات برتر بیماری های داخلی (خون) 88، انتشارات پروانه دانش، گردآوری دکتر مهدی ایزدی
خون و آنکولوژی سال 1391- دکتر گرجی- انتشارات پارسیان دانش
