بندپایان چگونه جانورانی هستند؟
ندپایان 85 درصد گونه های شناخته شده جانوری را تشکیل می دهند. آن ها بزرگ ترین شاخه سلسله جانوری هستند که از یک میلیارد سال پیش تاکنون روی کره زمین می زیسته اند. واژه “آرتروپود” به معنی بندپاست.در این بخش آسمونی با بندپایان آشنا خواهید شد.
خصوصیات کلی بندپایان:
– بدن بندبند دارند که پیوست هایی به هر بند متصل شده است.
– تقارن جانبی دارند.
– دارای اسکلت خارجی هستند که از کیتین(نوعی پلی ساکارید نیتروژن دار) تشکیل شده است.
– قلب در قسمت شکمی بدن و سیستم عصبی در قسمت پشتی بدن قرار دارد.
– بندپایان هوازی با نای تنفس می کنند.
– سیستم گردش خون باز دارند. خون آن ها”همولنف” نامیده می شود که داخل حفره عمومی بدن(هموسل) قرار دارد.
برخی از انواع بندپایان:
عنکبوتیان: عنکبوتیان پنج راسته دارند که سه تای از آن ها یعنی عقرب ها، عنکبوتیان و کنه ها و مایت ها از اهمیت پزشکی برخوردارند. خصوصیات کلی عنکبوتیان: چهار جفت پا دارند، فاقد آنتن و بال هستند. بدن دو قسمتی دارند که شامل سر-سینه و شکم است.
هزار پایان: بعضی از گونه های هزارپایان مایع محرکی از خود ترشح می کنند که ورم موضعی ایجاد می کند، ولی هیچ بیماری ای را منتقل نمی کند. خصوصیات کلی هزارپایان: تعداد زیادی بند دارند که به هر بند دو جفت پا وصل است. آن ها بدن استوانه ای شکل دارند.
صدپایان: تفاوت صدپایان با هزار پایان این است که به هر بندشان یک جفت پا متصل است. بدن از سطح پشتی و شکمی پهن شده است. صدپایان شکارچی هستند و اول با سمی که از غددشان ترشح می کنند، شکار را می کشند و بعد آن را می خورند. این سم ممکن است در انسان ورم و التهاب موضعی ایجاد کند ولی بیماری ای را منتقل نمی کند.
حشرات: 56 درصد گونه های جانوری شناخته شده را حشرات تشکیل می دهند.
مشخصات کلی حشرات:
– بدن سه قسمتی دارند که شامل سر، سینه و شکم است.
– شکم از دو تا یازده قسمت تشکیل شده است.
– در قسمت جلوی سر یک آنتن چندبندی(قسمتی) دارند.
– در ناحیه سر یک سری قطعات دهانی دارند که بنا به نوع تغذیه حشره متفاوت است.
– سینه در حشرات سه قسمتی است که شامل پیش سینه، میان سینه و پشت سینه است و به هریک از بندهای سینه یک جفت پا متصل است. از ضمایم دیگر سینه معمولاً دو جفت بال است. بعضی از گونه ها مانند کک ها و شپش ها به طور کامل بالشان را از دست داده اند. “دو بالان” هم دو جفت بال دارند.
– سطح بدن حشرات هم مانند سایر بندپایان از کیتین پوشیده شده است که در بعضی از قسمت ها سخت شده و تشکیل اسکلت خارجی را می دهد. روی اسکلت خارجی از موم پوشیده شده است تا از تبخیر آب جلوگیری کند و موجب بقای زیاد شود.
– تنفس نایی دارند.
حشرات به طرق مختلف روی سلامت انسان اثر می گذارند:
– از طریق نیش یا گزش که ممکن است سمی باشد.
– از طریق واکنش های آلرژیکی که در انسان ایجاد می کنند.
– بعضی از حشرات انگل واقعی هستند. مانند حشره ای که عامل مولد بیماری”گال” است.
– بعضی از بیماری ها مانند مالاریا، تب زرد و تب دانگ از طریق حشرات منتقل می شوند. از بین ده بیماری مهم دنیا که مورد توجه سازمان بهداشت جهانی است، هفت تا از آن ها به وسیله حشرات منتقل می شود. این بیماری ها عبارتند از: بیماری خواب، تب دانگ، لیشمانیا، مالاریا،شاگاز، کوری رودخانه ای و پیل پایی.
