دریا و اقیانوس ها

شگفتی های دریا و اقیانوس

                           

 اقیانوس ها و دریاها مجموعه واحدی تشکیل می دهند که به دنیای اقیانوس ها موسوم است.دنیای اقیانوس ها بیش از دو سوم سطح زمین را پوشانده وشامل ۹۴ درصد تمام آبهای سیاره زمین است آب این پهنه وسیع از نظرویژگیهای فیزیکی و شیمیایی نیز با آبهایی که در سطح قاره ها جا گرفته متفاوت است بر این اساس این اختلافات می توان آبهای سطح زمین را به آبهای اقیانوسی وآبهای قاره ای تقسیم کرد. آبی که فرو رفتگیهای بین قارها را پر کرده دنیای اقیانوسها را تشکیل می دهد ناهمواریهای زیر آب و موقعیت جغرافیایی این محیط آبی وسیع،را به دریاها واقیانوس ها تقسیم کرده است اختلاف عمده بین اقیانوس ها ودریاها در میزان وسعت و ژرفای آنهاست در عین حال دریاها به سبب اینکه در کنار خشکی ها یا در میان آنها قرار دارند از لحاظ ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی آب نیز با اقیانوس ها اختلاف دارند امروزه بیش از سه اقیا نوس نام برده می شود.

 اشکال مختلف حیات در اقیانوس

گونه های میکروسکوپی زیر دریا از تنوع زیادی برخوردار هستند. در اوایل قرن ۲۱ نقش ویروسها در اکوسیستم دریایی به خوبی شناخته شده است. نقش فیتوپلانکتون ها به عنوان تامین کننده های منابع غذایی در اقیانوس به خوبی مشخص شده است. فیتوپلانکتونها به انواع زیر تقسیم می شوند: سیانوباکتری ها (که به آنها جلبک یا باکتری های سبز- آبی نیز گفته می شود)، انواع جلبکها که عبارت هستند از قرمز، سبز، قهوه ای و دیاتوم های زرد – سبز، دینوفلاژلات ها، ائگلنوئیدها، کوکولیتوفوریت ها، کریپتوموندانس،کلروموندانس، پاریسنوموندانس و سیسلیکوفلاژلات ها.زوپلانکتون ها نمونه های بزرگ تر از فیتوپلانکتون ها هستند و همه گروههای آنها جز انواع میکروسکوپی محسوب نمی شوند. بسیاری از پروتوزوآها زوپلانکتون هستند، مانند دینوفلاژلاتها، زوفلاژلاتها، فرامینیفرها و رادیولارینها.

بسیاری از گونه های جانوری بزرگ تر در ابتدای زندگی به صورت زوپلانکتونها هستند مانند لارو ماهیها یا شکل های اولیه ستاره دریایی. زندگی گیاهی معمولادر مقایسه با زندگی جانوری از تنوع کمتری برخوردار است. بسیاری از قسمتهای کم عمق اقیانوس با گیاهان و جلبک ها پوشیده شده است. جلبکهایی نظیر «Sargassum» و جلبک قهوه ای از این گروه محسوب می شوند. گیاهانی که می توانند در دریا به بقای خود ادامه دهند معمولادر اعماق کم پیدا می شوند مانند علفهای دریایی منطقه بین جزر و مد نیز محیط مناسبی برای زندگی گیاهی است. زندگی گیاهی معمولادر مقایسه با زندگی جانوری از تنوع کمتری برخوردار است. بسیاری از قسمتهای کم عمق اقیانوس با گیاهان و جلبک ها پوشیده شده است.

 سایر گونه های زیستی در اقیانوس

ستاره دریایی و شقایق دریایی، کرم های دریایی،نرم تن صدف دار، اسکوئید و اختاپوس، اسفنج ها، بریوزوآ، اکینودرم ها شامل ستاره دریایی، هستند.

ماهی ها

ماهیها یکی از بزرگ ترین گروه های جانوری هستند که در سطح زمین وجود دارند و با توجه به اینکه هنوز در محیط های آبی زندگی می کنند نشان می دهد که عوامل زیادی در تکامل آنها مهم هستند. آناتومی ماهیها شامل قلب، اپرکولوم، غدد ترشحی که تولید کننده مخاط هستند، کیسه های شنا، آبشش، لبها و چشمها است. ماهی در شرایط دریا و زیر آب می تواند عمل تنفس انجام دهد زیرا اکسیژن مورد نیاز خود رابا استفاده از آبششهایش از آب دریا دریافت می کند. باله ها به ماهی کمک می کند تا بتواند در محیط آبی پایدار باقی بماند.

ماهی های شناخته شده عبارت هستند از: ساردین، ماهی کولی، ماهی تن، دلقک ماهی و ماهیهایی که در اعماق زیاد به سر می برند شامل هالیبوت، ماهی روغن هستند. ماهی های شکارچی کوسه ها و باراکیودآ میباشند.

پستانداران دریایی

پنج نوع مختلف پستانداران دریایی وجود دارند. والهای دنداندار که خود شامل والهای Sperm و دلفینها میباشند. همچنین Cetaceans دارای والهای بالن مانند والهای خاکستری، والهای کوهاندار و والهای آبی است.

نهنگ دریایی، گونه انقراض یافته گاو دریایی،سیلها و شیرهای دریایی.خرسهای قطبی (خانواده Ursidae) هم جز پستانداران دریایی محسوب می شوند زیرا از نظر غذایی به دریا وابسته هستند.

 ریفهای مرجانی

یکی از سنگین ترین موجودات اقیانوس، ریفهای مرجانی هستند. ریفها از تنوع زیادی برخوردارند. ریفها هم در آب سرد و هم در آب گرم موجود هستند. ریفهای مناطق حاره اکثرادر آبهای آب گرم موجودند. ریفها از مرجانها و نهشته های آهکی تشکیل می شوند و معمولادر بالای رخنمونهای سنگی در کف بستر اقیانوس قرار دارند. در حال حاضر در زیست شناسی دریایی، ریفها و پدیده ال نینو مورد توجه قرار گرفته است. در سال ۱۹۹۸، ریفهای مرجانی واقعه سفید شدگی برای یکبار در هزار سال متحمل شدند.

این واقعه سبب شد که تعداد زیادی مرجان در سطح جهان به دلیل افزایش ناگهانی دما در سطح دریا از بین رفتند. برخی از ریفها می توانند به شرایط اولیه برگردند، اما دانشمندان معتقد هستند که ۵۸ درصد ریفهای مرجانی در معرض خطر قرار گرفته اند و پیش بینی می شود که با افزایش دمای جهان وضعیت مرجانها نسبت به گذشته وخیم تر شود.

اقیانوس شناسی زیست شناختی

زیست دریایی یا اقیانوس شناسی زیست شناختی تمام جانوران دریایی، شامل پلانکتونهای میکروسکوپی (از فمتوپلانکتون که حدود ۰.۰۲ میکرومتر هستند تا فیتوپلانکتون ها که تولیدکنندگان اصلی غذای دریا هستند) تا والها که طول بدنشان به ۳۳ متر می رسد، را موردبررسی ومطالعه قرار می دهد. محیط هایی که در این رشته مورد بررسی قرار می گیرند عبارت هستند از لایه های کوچک سطح آب که در آن ارگانیسم ها و اجزا زیستی در سطح بین سطح اقیانوس و اتمسفر قرار گرفته اند تا بخشهای عمیق اقیانوس ها که گاهی اوقات عمق آنها به ۱۰۰۰۰ متر و یا بیشتر هم می رسد. ریفهای مرجانی، مجموعه جلبک های قهوه ای، محیط جزر و مد، محیط های گلی، ماسه ای و سنگی و مناطق پلاژیک اقیانوس مناطقی هستند که در آنها مواد جامد کمتر دیده میشوند.

تعداد زیادی از جمعیت جانوری و گیاهی سطح زمین در اقیانوس زندگی می کنند. با وجودی که اقیانوس ها ۷۱درصد سطح زمین را به خود اختصاص داده اند، در مقایسه با خشکی ۳۰۰ برابر موجودات را در خود جای داده اند. بسیاری ازگونه های اقیانوسی از نظر اقتصادی برای انسان اهمیت دارند مانند ماهی هایی که تامین کننده غذای انسان می باشند. البته باید این نکته را مورد توجه قرار داد، که بین موجوداتی که در اقیانوس و در خشکی زندگی می کنند، رابطه مستقیمی وجود دارد.

اطلاعات انسان درباره ارتباط زندگی در دریا با چرخه های مهم مواد مانند چرخه کربن و انتقال انرژی در اکوسیستم در حال گسترش است. با وجود این قسمت های زیادی از اعماق اقیانوس هنوز ناشناخته باقی مانده است.یکی از مطالبی که در زیست شناسی دریایی به کار می رود، اکتشاف و نقشه برداری از چرخه زندگی گونه های مختلف و مکانی که این گونه ها درآن زندگی می کنند، می باشد.

زیست شناسان دریایی تاثیر جریانهای اقیانوسی و جزرومد بر زندگی دریایی اثر میگذارند یا اثر سایر عوامل موجود در اقیانوس را در رشد، پراکندگی و زندگی گونه های دریایی بررسی می کنند. اخیرااز دستگاههایی مانند GPS در برای ثبت بصری وقایع زیر دریا استفاده می شود. دانشمندان مکانهایی را که گونه های مختلف دریایی زندگی می کنند و چرخه های زندگی خود را میگذرانند، مورد بررسی قرار می دهند. برخی از دستگاههایی که در زیر دریا مورد استفاده قرار می گیرند، برای تشخیص کلیه چرخه های زندگی مناسب نیستند، زیرا شرایط کاری در اقیانوس دشوار است.